Прававое палажэнне і паўнамоцтвы сходу камітэта крэдытораў
Дэпартамент па санацыі і банкруцтву Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь лічыць неабходным растлумачыць прававое палажэнне і паўнамоцтвы сходу (камітэта) крэдытораў па справе аб эканамічнай неплацежаздольнасці (банкруцтву).
У працэсе вытворчасці па справе аб эканамічнай неплацежаздольнасці (банкруцтву) інтарэсы ўсіх крэдытораў прадстаўляюць сход крэдытораў і камітэт крэдытораў, якія ўтвараюцца ў адпаведнасці з Законам Рэспублікі Беларусь ад 13 ліпеня 2012 года “Аб эканамічнай неплацежаздольнасці (банкруцтву)” (далей – Закон).
Пытанні кампетэнцыі сходу і камітэта крэдытораў, парадак склікання сходу і камітэта крэтыораў, парадак прыняцця рашэнняў сходам крэдытораў выкладзены ў артыкулах 55-61 Закона.
Так, да кампетэнцыі сходу крэдытораў адносяцца:
1) абарона патрабаванняў крэдытораў у выпадках, прадугледжаных Законам (артыкулы 92-96 Закона).
Пры нязгодзе крэдытора з вынікамі разгляду кіраўніком яго патрабаванняў ён мае права ў адпаведнасці з артыкулам 92 Закона накіраваць у гаспадарчы суд і кіраўніку пярэчанні ў пісьмовай форме ў тэрмін, які не перавышае сямі дзён з дня атрымання крэдыторам паведамлення кіраўніка аб вынiках разгляду яго патрабаванняў (гл. малюнак 1).
У гэтым выпадку ў адпаведнасці з артыкулам 94 Закона гаспадарчы суд разглядае пытанне аб неабходнасці абароны патрабаванняў крэдытора на сходзе крэдытораў i па вынiках гэтага разгляду выносiць вызначэнне.
Калі гаспадарчы суд не прыняў рашэнне аб абароне патрабаванняў на сходзе крэдытораў пытанне аб прызнанні патрабаванні ў вядзенні па справе аб эканамічнай неплацежаздольнасці (банкруцтве) на падставе заявы аб патрабаваннi разглядае гаспадарчы суд i па вынiках гэтага разгляду выносiць вызначэнне (артыкул 96 Закона).
Вызначэнне гаспадарчага суда па пытанню аб прызнаннi патрабавання можа быць абскарджана ў парадку, устаноўленым Гаспадарчым працэсуальным кодэксам Рэспублікі Беларусь.
2) прыняцце рашэння аб зацвярджэнні плана санацыi даўжніка i заяве хадайніцтва аб увядзенні санацыi або плана лiквiдацыi даўжнiка - юрыдычнай асобы цi плана спынення дзейнасцi даўжнiка - iндывiдуальнага прадпрымальнiка i заяве хадайніцтва аб адкрыццi лiквiдацыйнага вядзення (артыкул 122 Закона).
План санацыii (або) план лiквiдацыi разглядаюцца на сходзе крэдытораў (гл. малюнак 2).
Пры разглядзе плана санацыi даўжнiка i (або) плана лiквiдацыi даўжнiка - юрыдычнай асобы цi плана спынення дзейнасцi даўжнiка - iндывiдуальнага прадпрымальнiка сход крэдытораў мае права прыняць рашэнне аб (пра):
зацвярджэнні плана санацыi даўжніка i заяве хадайніцтва аб увядзенні санацыi або зацвярджэнні плана лiквiдацыi даўжнiка - юрыдычнай асобы цi плана спынення дзейнасцi даўжнiка - iндывiдуальнага прадпрымальнiка пры немагчымасцi прадаўжэння гаспадарчай (эканамічнай) дзейнасці даўжнiка або адсутнасцi падстаў для яе прадаўжэння i заяве хадайніцтва аб адкрыццi лiквiдацыйнага вядзення;
унясенні змяненняў і (або) дапаўненняў у план санацыi даўжнiка або план лiквiдацыi даўжнiка - юрыдычнай асобы цi план спынення дзейнасцi даўжнiка - iндывiдуальнага прадпрымальнiка;
адхiленнi плана санацыi даўжніка i заяве ў гаспадарчы суд хадайнiцтва аб адкрыццi лiквiдацыйнага вядзення пры немагчымасцi прадаўжэння гаспадарчай (эканамічнай) дзейнасці даўжнiка або адсутнасцi падстаў для яе працягу. Названае рашэнне не можа быць прынята ў дачыненні да юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў, якія маюць дзяржаўныя і (або) міжнародныя заказы, калі іншае не ўстаноўлена Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь;
адхiленнi плана санацыi даўжнiка i (або) лiквiдацыi даўжнiка - юрыдычнай асобы цi плана спынення дзейнасцi даўжнiка - iндывiдуальнага прадпрымальнiка, заяве ў гаспадарчы суд адпаведнага хадайніцтва аб вызваленні ад выканання абавязкаў кіраўніка, зацвярджэнні кандыдатуры новага кіраўніка. Такое рашэнне павiнна прадугледжваць тэрмiн склiкання наступнага сходу крэдытораў для разгляду новага плана санацыi даўжнiка або плана лiквiдацыi даўжнiка - юрыдычнай асобы цi плана спынення дзейнасцi даўжнiка - iндывiдуальнага прадпрымальнiка. Пры гэтым тэрмiн склiкання сходу крэдытораў не можа перавышаць аднаго месяца з дня вынясення рашэння сходам крэдытораў;
зацвярджэнні міравога пагаднення.
Рисунок 2
Кіраўніку забараняецца да прыняцця рашэння аб адкрыццi лiквiдацыйнага вядзення распачынаць лiквiдацыю або працягваць ліквідацыю, пачатую да адкрыцця конкурснага вядзення.
Акрамя таго, сход крэдытораў можа хадайнічаць перад гаспадарчым судом аб падаўжэнні тэрміну ліквідацыі і прадаўжэнні або скарачэнні тэрміну санацыі (артыкул 123, 125 Закона).
Такім чынам, менавіта крэдыторы вызначаюць пералік мерапрыемстваў, якія неабходна выканаць кіраўніку для максімальнага задавальнення іх патрабаванняў. Аналіз прапанаванага плана санацыі або ліквідацыі з'яўляецца для крэдытораў адным з найбольш значных этапаў працэдуры банкруцтва.
3) прыняцце рашэння аб заключэннi мiравога пагаднення і яго змесце (артыкул 152 Закона).
Міравое пагадненне можа быць заключана з моманту ўзбуджэння гаспадарчым судом вядзення па справе аб эканамічнай неплацежаздольнасці (банкруцтве) пасля пагашэння запазычанасці па патрабаваннях крэдытораў першай і другой чаргі, але не раней правядзення першага сходу крэдытораў.
Рашэнне аб заключэннi мiравога пагаднення ад iмя конкурсных крэдытораў прымаецца сходам крэдытораў (гл. малюнак 3).
Рисунок 3
4) прыняцце рашэння аб стварэннi камiтэта крэдытораў (гл. малюнак 4), вызначэнне яго колькаснага складу, выбранне членаў камiтэта крэдытораў або прыняцце рашэння аб датэрміновым спыненні паўнамоцтваў камiтэта крэдытораў (артыкулы 59, 60 Закона).
Рисунок 4
Пры наяўнасці не менш за дзесяць конкурсных крэдытораў на першым сходзе крэдытораў прымаецца рашэнне аб стварэннi камiтэта крэдытораў, вызначаецца яго колькасны склад.
У склад камiтэта крэдытораў уключаюцца конкурсныя крэдыторы або прадстаўнiкi конкурсных крэдытораў, якіямогуць быць уключаны, у колькасцi, якая вызначаецца сходам крэдытораў, але не больш за сем чалавек.
Калі колькасць конкурсных крэдытораў менш дзесяцi, рашэннем першага сходу крэдытораў можа быць ўстаноўлена выкананне сходам крэдытораў функцый камiтэта крэдытораў.
Рашэнні камiтэта крэдытораў прымаюцца большасцю галасоў ад агульнай колькасцi членаў камiтэта крэдытораў.
Камітэт крэдытораў можна назваць спецыяльна створаным органам аператыўнага рэагавання ў мэтах абароны інтарэсаў крэдытораў і ажыццяўлення кантролю за дзеяннямі кіраўніка.
Напрыклад, для разгляду скаргаў на дзеянні або бяздзейнасць кіраўніка камітэт крэдытораў мае права ініцыяваць скліканне сходу крэдытораў.
Камітэт крэдытораў закліканы разглядаць пытанні рэалізацыі рашэнняў сходу крэдытораў і ў развіццё гэтых рашэнняў прымаць свае ўдакладняючыя (дадатковыя) рашэнні. Рашэнні камітэта крэдытораў не павінны выходзіць за рамкі яго кампетэнцыі або адмяняць рашэнні сходу крэдытораў. У адваротным выпадку такія рашэнні не будуць мець юрыдычнай сілы. Пры нязгодзе з тым ці іншым рашэннем сходу крэдытораў камітэт крэдытораў мае права склікаць чарговы сход крэдытораў і прапанаваць уключыць у яго парадак дня спрэчнае пытанне.
У мэтах рэалізацыі сваіх паўнамоцтваў камітэт крэдытораў надзелены правам атрымліваць ад кіраўніка рознага кшталту інфармацыю аб фінансавым стане даўжнiка i ходзе правядзення розных працэдур банкруцтва, а таксама звяртацца ў гаспадарчы суд ад iмя крэдытораў з заявамі і скаргамі.
5) рашэнне пытання аб прыняцці крэдыторамі нерэалізаванай нерухомай і рухомай маёмасці даўжнiка, яе размеркаванні і памеры пагашаных патрабаванняў за кошт гэтай маёмасцi (артыкул 150 Закона).
У выпадку няпоўнага задавальнення патрабаванняў крэдытораў і (або) няпоўнага правядзення неабходных выплат нерухомую маёмасць даўжнiка,што засталася і якая прапаноўвалася да продажу, але не была прададзена ў ходзе лiквiдацыйнага вядзення (далей - нерэалізаваная нерухомая маёмасць даўжнiка), а таксама рухомую маёмасць даўжнiка i яго дэбіторская запазычанасць, якія прапаноўваліся да продажу, але не былі прададзеныя падчас ліквідацыйнай вытворчасці (далей - нерэалізаваная рухомая маёмасць даўжнiка), прапануюцца кіраўніком крэдыторам у лiк пагашэння іх патрабаванняў.
Сход крэдытораў па пытанні прыняцця нерэалізаванай нерухомай маёмасцi даўжнiка i нерэалізаванай рухомай маёмасці даўжнiка ў кошт пагашэння іх патрабаванняў, яе размеркавання паміж імі і памеру пагашаных патрабаванняў склiкаецца кіраўніком на працягу трыццаці дзён з дня правядзення апошняга аўкцыёну па продажы такой маёмасці даўжніка. Рашэнне па гэтым пытанні прымаецца сходам крэдытораў у парадку, устаноўленым гэтым Законам.
У выпадку прыняцця такога рашэння перадача нерэалізаванай нерухомай маёмасцi даўжнiка i нерэалізаванай рухомай маёмасці даўжнiка крэдыторам ажыццяўляецца па яго фактычнаму стану без якіх-небудзь дадатковых умоў на працягу пятнаццаці дзён з дня правядзення сходу крэдытораў.
Калі сходу крэдытораў не адбылося, альбо ён не прыняў рашэнне аб прыняцці крэдыторамі нерэалізаванай нерухомай маёмасцi даўжнiка i нерэалізаванай рухомай маёмасці даўжнiка або прыняў рашэнне аб прыняцці крэдыторамі часткі маёмасці, але на працягу дзесяці дзён з дня правядзення сходу крэдытораў не заключаны адпаведныя дагаворы паміж крэдыторамі і кіраўніком, альбо крэдыторы не прынялі маёмасць у адпаведнасці з рашэннем сходу крэдытораў аб перадачы ім гэтай маёмасці і названымі дамовамі на працягу пятнаццаці дзён з дня правядзення сходу крэдытораў, Нерэалізаваная рухомая маёмасць даўжнiка можа быць спісана ў парадку, устаноўленым часткай сёмай артыкула 150 Закона, а Нерэалізаваная нерухомая маёмасць даўжнiка падлягае перадачы ў рэспубліканскую або камунальную ўласнасць у парадку, устаноўленым часткамi пятай-дзевятай артыкула 98 Закона. Пры гэтым апавяшчэнне, прадугледжанае часткай першай артыкула 98 Закона, накіроўваецца кіраўніком не пазней як праз дваццаць дзён з дня правядзення сходу крэдытораў (з прызначанай даты правядзення такога сходу, калі ён не адбыўся).
6) разгляд скаргаў на дзеянні (бяздзейнасць) кiраўнiка (артыкулы 25, 54, 55, 61 Закона).
Асобы, якія ўдзельнічаюць у справе аб эканамічнай неплацежаздольнасці (банкруцтве), маюць права падаць скаргу на дзеянні (бяздзейнасць) кiраўнiка ў сход (камітэт) крэдытораў або ў гаспадарчы суд у адпаведнасці з артыкулам 54 Закона (гл. малюнак 5).
Камітэт крэдытораў мае права прымаць рашэнні аб рэкамендацыi сходу крэдытораў разгледзець пытаннi аб неналежным выкананні кiраўнiком сваiх абавязкаў i заяве ў гаспадарчы суд хадайнiцтва аб вызваленні кіраўніка ад выканання абавязкаў;
Рашэнне сходу (камітэта) крэдытораў, якiм скарга на дзеянні (бяздзейнасць) кiраўнiка пакінутая без задавальнення, можа быць абскарджана ў гаспадарчы суд на працягу дзесяці дзён з дня правядзення сходу (камітэта) крэдытораў.
У выпадку пакідання без разгляду сходам (камітэтам) крэдытораў скаргі на дзеянні (бяздзейнасць) кiраўнiка асобы, якая ўдзельнічае у справе аб эканамічнай неплацежаздольнасці (банкруцтве), мае права звярнуцца ў гаспадарчы суд на працягу дзесяці дзён з дня правядзення сходу (камітэта) крэдытораў, на якое было вынесена пытанне аб разглядзе названай скаргі.
Пры гэтым неабходна звярнуць увагу, што ў працэдуры абароннага перыяду заявы кіраўніка, у тым ліку пра рознагалоссі, якія ўзніклі паміж ім і крэдыторамі, а таксама скаргi крэдытораў, іншых асоб, якія ўдзельнічаюць у справе аб эканамічнай неплацежаздольнасці (банкруцтве), аб парушэннях іх правоў і інтарэсаў разглядаюцца ў пасяджэннi гаспадарчага суда не пазней за трыццаць дзён з дня паступлення ўказаных заяў i скаргаў у гаспадарчы суд (абзац другi часткi першай артыкула 54 Закона).
Рисунок 5
Конкурсная вытворчасць
Іншыя пытанні, аднесеныя да кампетэнцыі сходу і камітэта крэдытораў уключаюць:
узгадненне продажу прадпрыемстваў як маёмасных комплексаў ці іншай маёмасці даўжніка (часткі чацвёртая, пятая артыкула 100 Закона);
узгадненне буйных здзелак і здзелак, у здзяйсненні якіх маецца зацікаўленасць кіраўніка (частка шостая артыкула 100 Закона);
згоду на здзяйсненне здзелак, якія цягнуць за сабой новыя грашовыя абавязацельствы даўжнiка ў выпадку, калі памер грашовых абавязацельстваў даўжнiка, якiя ўзнiклi пасля адкрыцця конкурснага вядзення, перавышае дваццаць працэнтаў сумы патрабаванняў крэдытораў, уключаных у рэестр патрабаванняў крэдытораў, за выключэннем здзелак, прадугледжаных планам санацыi даўжніка (артыкул 118 Закона);
узгадненне расходаў даўжнiка на выплату ўзнагароджання асобам, якія прыцягваюцца для выканання задач, звязаных з вядзеннем па справе аб эканамічнай неплацежаздольнасці (банкруцтве), а таксама на аплату працы работнiкаў даўжнiка (артыкул 119 Закона), а таксама выдаткаў, звязаных з часовым пражываннем кіраўніка і яго праездам да месца знаходжання даўжніка і назад (артыкул 69 Закона);
прыняцце рашэння аб правядзенні паўторнай ацэнкі маёмасці даўжніка (артыкул 44 Закона);
разгляд заяў кіраўніка, у тым ліку пра рознагалоссі, якія ўзніклі паміж ім і крэдыторамі, а таксама скаргi крэдытораў, іншых асоб, якія ўдзельнічаюць у справе аб эканамічнай неплацежаздольнасці (банкруцтве), аб парушэннях іх правоў і інтарэсаў у працэдуры конкурснай вытворчасці (артыкул 54 Закона);
прад'яўленне патрабавання да кіраўніка аб прадстаўленні справаздачы аб выкарыстанні грашовых сродкаў даўжнiка і аб маёмасцi даўжнiка (артыкул 99, 116 Закона);
прыняцце рашэння аб падачы кіраўніком іску аб прызнанні здзелкі даўжніка несапраўднай (артыкул 110 Закона);
узгадненне павелічэння колькасці і штату работнікаў, заключэнне новых працоўных дагавораў (кантрактаў) і калектыўнага дагавора (артыкул 120 Закона);
адабрэнне пачатковагакошту маёмасці даўжнiка, якая выстаўляецца на таргі, за выключэннем яго дэбіторскай запазычанасці, вызначанай па выніках ацэнкі (артыкул 127 Закона);
вызначэнне пачатковай цаны продажу дэбіторскай запазычанасці даўжніка на аўкцыёне (артыкул 127 Закона);
прыняцце рашэння аб продажы маёмасцi даўжнiка, якая не прададзеная на першых таргах, на паўторныя таргi, калi iншае не прадугледжана планам санацыi (артыкул 127 Закона);
згоду на зніжэнне пачатковага кошту маёмасці, якая выстаўляецца на паўторныя таргi, больш чым 10% (артыкул 127 Закона);
прыняцце рашэння аб продажы маёмасці даўжнiка, якая не прададзеная на аўкцыёнах, у тым ліку калі аўкцыёны не адбыліся з-за таго, што заява на ўдзел у іх пададзена толькі адным удзельнікам і названая маёмасць не была прададзена гэтаму ўдзельніку па пачатковаму кошту, павялічанаму на пяць працэнтаў, канкрэтнаму пакупніку на падставе заключанага ва ўстаноўленым парадку дагавора куплі-продажу (артыкул 129 Закона).
Парадак атрымання інфармацыі ад кiраўнiка з мэтай кантролю за дзеяннямі кіраўніка прадугледжаны, у прыватнасці, артыкуламі 99, 116, 133, 148 Закона. У адпаведнасці з названымі нормамі кіраўнік павінен прадастаўляць камітэту крэдытораў:
- справаздачу аб выкарыстаннi грашовых сродкаў даўжнiка па патрабаванню камiтэта крэдытораў;
- справаздачу аб маёмасцi даўжнiка не пазней за 15 дзён пасля правядзення першага агульнага сходу крэдытораў;
- штоквартальную справаздачу аб сваёй дзейнасці ў працэсе санацыi;
- штомесячную справаздачу ў працэсе лiквiдацыйнага вядзення.
Крэдыторы маюць магчымасць вызначаць, якія менавіта звесткі, у якой форме і аб'ёме кіраўнік павінен адлюстраваць ў справаздачы. Пры гэтым неабходна ацэньваць мэтазгоднасць прадастаўлення тых ці іншых звестак, паколькі залішне дэталізаваная справаздача звязана як з выдаткамі часу кіраўніка, так і з выдаткамі на прадастаўленне асобніка справаздачы кожнаму ўдзельніку сходу крэдытораў цi камiтэта крэдытораў.
Такім чынам, сход крэдытораў з'яўляецца галоўным органам кіравання прадпрыемствам-даўжніком. Фактычна самі крэдыторы вызначаюць тыя меры, якія, на іх думку, будуць спрыяць задавальненню іх патрабаванняў.
У заключэнне адзначым, што, хоць працэдуры банкруцтва маюць на ўвазе асаблівы статус даўжнiка, а кіраўнік і суд адыгрываюць значную ролю ў правядзенні названых працэдур, вызначальнае значэнне пры эканамічнай неплацежаздольнасці даўжніка мае правасвядомасць крэдытораў. Толькі выкарыстанне крэдыторамі ўсіх інструментаў, прапанаваных ім заканадаўствам, дазволіць максімальна поўна абараніць свае інтарэсы пры эканамічнай неплацежаздольнасці (банкруцтве) даўжніка.
Аддзел кантролю за дзейнасцю кіраўнікоў:
кансультантДалгова І.Ю.
кансультант Пакала М.А.
галоўны спецыяліст Старкова Ю.І.